بررسی میزان غلظت هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای در زئوپلانکتون های خلیج چابهار توسط gc-ms

خلیج چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که نزدیک ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه به آب های آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است و سازندگی و سرمایه گذاری فراوانی در آن صورت می گیرد. از این رو ارزیابی مستمر منابع آلاینده، به خصوص هیدروکربن های نفتی در آن ضروری به نظر می رسد. هیدروکربن های آروماتیک حلقوی (pahs)، به علت پراکندگی سریع در محیط زیست و اثرات سرطان زایی و جهش زایی برای موجودات زنده یکی از مهم ترین آلاینده های شیمیایی به حساب می آیند. در این تحقیق میزان و منشأ pah ها و فاکتور تجمع زیستی (baf) در آب و زئوپلانکتون های خلیج چابهار مورد مطالعه قرار گرفت. زئوپلانکتون ها به دلیل نقش کلیدی که در زنجیره غذایی دارند مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه های زئوپلانکتون از 6 ایستگاه در خلیج چابهار جمع آوری، درون یونولیت حاوی یخ به آزمایشگاه منتقل و در دمای 20- درجه سانتیگراد تا زمان آنالیز نگه داری شدند. جهت استخراج pah ها از نمونه ها از روش التراسونیک و جهت آنالیز عصاره های حاصل، از دستگاه کروماتوگرافی گازی با آشکار ساز انتخابگر جرم (gc-ms) استفاده شد. نمونه های آب توسط بطری های نیسکین جمع آوری و در دمای 4 درجه سانتیگراد نگه داری و به آزمایشگاه منتقل شد. استخراج pah ها از نمونه های آب به کمک روش استخراج مایع-مایع (lle) و با استفاده از حلال هگزان انجام شد. در نهایت عصاره ها به gc-ms تزریق شد. بیشترین مقدار مجموع 14 pah اندازه گیری شده در آب برابر 04/26 نانوگرم بر لیتر از ایستگاه شهید بهشتی و در زئوپلانکتون برابر 60/1478 نانوگرم بر گرم وزن خشک از ایستگاه شهید بهشتی مشاهده شد. بیشترین میزان baf از ایستگاه شهید بهشتی و برابر 78/51 مربوط به تجمع فنانترن تعیین گردید. با استفاده از نسبت های مولکولی نتایج نشان داد منشأ ورودی ترکیبات pah در زئوپلانکتون های ساحلی خلیج چابهار پیرولیتیک (سوختی) می باشد.